पहिलवान लक्ष्मण डोंगरे काची यांना मूलबाळ नव्हते. त्यामुळे त्यांनी महाराष्ट्राची कुलदेवी मानल्या जाणाऱ्या तुळजाभवानीला साकडे घातले. त्या मंदिरातील होमकुंडाच्या वर शारदा गणेशाची मूर्ती आहे. ‘मूल झाले तर याच गणेशाची मूर्ती बनवून स्थापना करीन,’ असा नवस ते बोलले. त्यांच्या घरी पाळणा हलला. त्यामुळे नवस फेडण्यासाठी १८९४मध्ये त्यांनी मंडई गणपतीची स्थापना केली.

त्यांनी त्या काळी ‘इकोफ्रेंडली’ मूर्ती बनवली आहे. कागदाचा लगदा, भुसा, माती, गावात, रांझा आदीपासून मूर्ती बनविण्यात आली आहे, अशी माहिती अखिल मंडई गणपती मंडळ ट्रस्टचे खजिनदार संजय मते यांनी दिली.

त्या वेळी या गणेशाची डोक्यावरून मिरवणूक काढली जात असे. ही मूर्ती वजनाला हलकी असल्याने ते शक्य होत असे. व्यापाऱ्यांचा गणपती म्हणून याला ओळखले जात असे. मंडई गणपतीच्या परिसरात १२ बलुतेदारांचा व्यापार होता. या मूर्तीला बरीच वर्षे झाल्यानंतर १९१०-२०मध्ये नवीन मूर्ती बनविण्यात आली. दोन्ही मूर्तींची मिरवणूक काढून जुनी विसर्जित करायची व नव्या मूर्तीची स्थापना करायची, असे ठरले होते. परंतु त्या वेळी पाऊस आला व नवीन मूर्ती खराब झाली. परंतु जुनी मूर्ती व्यवस्थित होती. त्यामुळे नव्या मूर्तीचे विसर्जन झाले व जुन्याच मूर्तीची पुन्हा स्थापना झाली, असे सांगून ही चल मूर्ती असल्याचेही मते यांनी स्पष्ट केले. १९५२मध्येही पुन्हा शाडू मातीची दुसरी मूर्ती बनविण्यात आली; मात्र उत्सवात ही जुनीच मूर्ती वापरली जाते.

या मंडळाचा भर धार्मिक कार्यांवर अधिक असतो. या शारदा गणेशावर भाविकांचा फार विश्वास असून, मूलबाळ होण्यासाठी या गणपतीला नवस केला, तर तो पूर्ण होतोच अशी श्रद्धा आहे. शारदा गणेशाची चल मूर्ती एकमेव आहे. हा उजव्या सोंडेचा सिद्धिविनायक आहे. पूर्वी भाविकांना या मूर्तीच्या जवळ जाता येत असे; मात्र गेल्या सहा-सात वर्षांसून मूर्तीला थेट स्पर्श करू दिला जात नाही. परंतु गणरायाचे दर्शन नीट व्हावे यावरही गणेशोत्सवात लक्ष दिले जाते. त्यामुळे देखावा हा दुय्यम भाग ठरतो. यातही महालाच्या देखाव्यालाच प्राधान्य दिले जाते. आजवर विवेक खटावकर, जीवन रंधीर, भावसार, विनोद एलारपूरकर, संदीप इनामके, रूपेश पांचाळ, हरीश चिरमाडे आदींनी उत्सवातील देखावे बनविले आहेत.

मंडळाचे मोठे भजनी मंडळ आहे. आळंदीला धर्मशाळा आहे. फार पूर्वीपासूनच येथे सर्वधर्मसमभाव पाळून गणरायाचे पूजन होत आले आहे. तांबोळी आळी, पान आळी, मडके आळी येथील लोक एकत्र येऊन गणरायाला तोरण बांधतात, आरती करतात. तसेच मंडळाच्या वतीने अनेक पर्यावरणपूरक उपक्रम राबविले जातात. यात ‘प्लास्टिकमुक्त पुणे’अंतर्गत या धर्तीवर कागदी पिशव्यांचे वाटप, तसेच या पिशव्या बनविण्याचे प्रशिक्षणही महिलांना देण्यात आले. ध्वनिक्षेपकाच्या भिंतीऐवजी ढोलताशांचा गजर केला जातो. विविध आरोग्य शिबिरे आयोजित करण्यात येतात. एके वर्षी दुष्काळ पडला होता, तेव्हा येथून जनावरांसाठी चारा पाठवण्यात आला होता. हॉस्टेलच्या गरीब विद्यार्थ्यांना १० रुपयांत पोटभर जेवण मिळण्यासाठी झुणका भाकर केंद्र सुरू करण्यात आले. तसेच पुणे बोर्डिंग हाउसच्या गरीब मुलांना दत्तक घेऊन त्यांचा पाच वर्षांचा खर्च करण्यात येतो.